Ook deze Saudische vrouwen ontvluchtten hun land met hulp van Twitter

Het lot van de Saudische Rahaf (18), die vorige week vluchtte uit Saudi-Arabië uit angst dat haar familie haar iets zou aandoen, werd deze week wereldnieuws. De jonge vrouw zegt dat ze wordt bedreigd omdat ze de islam heeft afgezworen. Ze is inmiddels onderweg naar Canada, dat haar wil opvangen.

De zaak van Rahaf staat niet op zichzelf – veel meer vrouwen zijn Saudi-Arabië ontvlucht om aan het juk van mannelijke familieleden te ontsnappen. Er zijn geen officiële cijfers, maar op sociale media omschrijven enkele tientallen vrouwen zich als ‘ex-Saudiërs’. De vrouwen zijn vooral op Twitter actief. Daar delen ze hun eigen ervaringen, hun meningen en proberen ze vrouwen die hun voorbeeld willen volgen, te steunen.

Een vriendin van Rahaf, de 19-jarige Shahad Mohammed, ondersteunt haar 24 uur per dag. Ze ontsnapte zelf uit Saudi-Arabië en woont nu in Zweden. Samen met een Canadese en een Amerikaanse bemenste ze deze week beurtelings WhatsApp of Snapchat voor het geval Rahaf iets nodig heeft. “En we openden een Twitteraccount namens haar, waar we updates plaatsen”, vertelt ze. Inmiddels is dat account verwijderd.

Correspondent Rolien Créton bezocht Shahad Mohammed in Zweden en sprak met haar over haar vlucht uit Saudi-Arabië:

Al snel na het nieuws over de vlucht van Rahaf vroegen populaire Saudische twitteraars aandacht voor haar lot. “We moeten wel”, zegt de feministe Moudi Aljohani (28) tegen de NOS. Ze deelde tientallen tweets van en over Rahaf met haar ruim 22.000 volgers. “Niemand wil zo’n verhaal openbaar maken. Het is vooral heel pijnlijk, maar we doen het zodat we haar kunnen beschermen.”

“Dit is al heel veel vrouwen overkomen. Er zijn ook vrouwen teruggestuurd en verdwenen. Wij maken het openbaar.” Ze doelt niet alleen op het verhaal van Rahaf, maar ook op eerdere vrouwen die de afgelopen twee jaar via Twitter filmpjes plaatsen met een noodkreet.

Moudi: “Als we dit niet delen, hoort niemand over deze vrouwen en komen ze ermee weg.” Met ‘ze’ bedoelt ze de Saudische overheid, die er volgens haar alles aan doet om te voorkomen dat haar burgers het land verlaten, en de families van de vrouwen. Die kunnen hen ongestraft iets aandoen als bekend is dat ze probeerden te vluchten.

De 28-jarige activiste woont sinds ruim een jaar in de Verenigde Staten. “Hoe meer we via internet te zien kregen van de rest van de wereld, hoe meer we overtuigd raakten van het belang van vrijheid. En dan heb je niet in Saudi-Arabië als je geboren bent als meisje. De man heeft echt alle privileges.”

‘Kun je je dat voorstellen?’

Shahad Mohammed: “Ik heb zo vaak gewenst dat ik een jongetje was. Saudi-Arabië is een fantastisch land voor mannen, maar als vrouw moet je overal toestemming voor vragen. Zelfs als je naar de supermarkt wil. Kun je je dat voorstellen?”

Shahad: “Mijn vriendin Rahaf had een gewelddadige familie. Maar als vrouw kun je dan niks, want als je naar de politie gaat, dan ben jij degene die de gevangenis in draait. Vervolgens moet je voogd toestemming geven om je er weer uit te laten. Zie je hoe krom dat is? Dus als jij aangifte doet tegen je vader, is hij ook degene die moet bepalen of hij je weer komt ophalen uit de gevangenis.”

Die praktijk maakt vluchten enorm moeilijk. Je kunt als vrouw niet zonder toestemming het land verlaten, dus worden vluchtpogingen zorgvuldig voorbereid. Australië is een populaire bestemming, legt Moudi uit, omdat je daarvoor online een visum kunt aanvragen. Ook Rahaf wilde in eerste instantie naar Australië. Maar om ook daadwerkelijk in een vliegtuig te kunnen stappen, moet je eerst in het buitenland zijn. Rahaf nam het vliegtuig in Koeweit, waar ze met haar vader was.

Via Turkije naar Georgië

Het verhaal van Shahad ging net even anders. “Toen ik 15 was, besloot ik te ontsnappen. Het kostte me vervolgens bijna twee jaar om dat voor te bereiden”, vertelt ze. Haar kans kwam toen ze met haar ouders Turkije bezocht. Midden in de nacht nam ze een taxi en liet zich aan de andere kant van de grens afzetten, in Georgië. Met de paspoorten van haar familieleden op zak, om te voorkomen dat die haar achterna kwamen.

Daar aangekomen opende ze een Twitteraccount. “Ik was doodsbang voor mijn familie. Ik was zelfs bang dat ze me zouden laten omleggen door Russen, dus vroeg ik op hulp via internet.” Net als Rahaf werd ze daarop benaderd door de VN-vluchtelingenorganisatie. Via de UNHCR kwam ze terecht in Zweden, waar ze naar eigen zeggen gelukkig is: “Ik kan hier uitgaan, op stap met vrienden, ik kan aan wat ik wil. Ik ben vrij.”

Over het lot van Rahaf is Shahad nog niet helemaal gerust. “Ik ben heel erg blij, maar nog steeds bezorgd. Ik wil eigenlijk eerst zeker weten dat ze veilig ergens aankomt.”