Kwetsende reacties na vergismoord: ‘Dan had je er niet zo Marokkaans uit moeten zien’
21 februari 2019Verwerpelijk en een onnodige trap na. Zo noemt Janke Verhagen de reacties die ze kreeg nadat haar vriend was doodgeschoten. Haar partner Stefan Eggermont werd in 2014 in Amsterdam-Oost onder vuur genomen toen hij thuis kwam na een avondje voetbal kijken.
Een greep uit de eerste online reacties: “Het zal wel een crimineel zijn”, “Overdag een brave huisvader, maar ondertussen ‘s avonds coke rippen” en “Waar rook is, is vuur. Je wordt niet zomaar doodgeschoten.”
Al snel bleek Stefan slachtoffer van een persoonsverwisseling. Hij was aangezien voor een crimineel die in de buurt woonde en dezelfde auto reed. “Dan had hij er maar niet zo Marokkaans uit moeten zien”, was een van de reacties op het nieuws dat het om een vergismoord ging.
Het kwetste Verhagen en de ouders van Stefan enorm. “Er is al iets gebeurd wat niet had mogen gebeuren en dan komen er ook nog van die ontzettend kortzichtige, nare reacties”, vertelt ze. “Dat voelt dubbel onrechtvaardig.”
Vooroordelen
Vandaag begon Slachtofferhulp een campagne tegen kwetsende reacties op sociale media. Een goed initiatief, vindt Verhagen.
“Mijn zoon was pas 2 toen het gebeurde, maar wat op internet staat gaat niet zo snel meer weg. Zou jij willen dat jouw zoon zoiets leest als hij later groot is?”
Ze geeft toe dat ze zelf ook vooroordelen had. “Voor dit gebeurde met Stefan, dacht ik bij een bericht over een liquidatie ook wel eens: laat ze elkaar maar doodschieten. Ik heb zelfs gedacht: je wordt niet zomaar doodgeschoten in Nederland. Nou, dat word je dus wel. Ik snap dat mensen geneigd zijn om snel in een aanname te schieten. Maar als je iets denkt, hoef je het toch niet te delen met de hele wereld?”
Toetsenbordkrijgers
Volgens Henri Beunders, hoogleraar ontwikkelingen in de publieke opinie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, zijn extreme reacties online vaak een schreeuw om aandacht. “Mensen worden razend dat anderen aandacht krijgen, ook al is het voor een drama als een verongelukt kind”, zegt Beunders.
Zulke ‘toetsenbordkrijgers’ zijn volgens de hoogleraar “mensen die zich in de mediamaatschappij totaal geëmancipeerd voelen” en vinden dat ze recht hebben op aandacht. “Vroeger zei je iets tegen elkaar op de markt, nu zeg je het op Twitter of Instagram. Dat is de wereld waarin we nu leven.”
Een oproep voor meer fatsoen op sociale media kan volgens hem nooit kwaad. “Maar je moet je ook afvragen waarom nabestaanden alle reacties willen lezen. Je kunt niet van de wereld verlangen dat mensen alleen maar positief reageren.”
Moderator
Voor Janke Verhagen was het niet eenvoudig de online wereld links te laten liggen. “Je bent verschrikkelijk in de war. Om te begrijpen wat er gebeurd is, ga je op zoek naar informatie. En je bent op zoek naar medeleven en sympathie.”
Beunders adviseert slachtoffers een ‘moderator’ aan te stellen die berichten voor hen leest. “Je kunt ook denken: ik verwerk mijn leed zelf en hoor later wel hoeveel steunbetuigingen ik heb gekregen.”
Ook Verhagen heeft een advies, voor de mensen die zich toch graag scherp uitlaten op sociale media. “Denk even tien seconden na. Is het waar wat ik schrijf? Hoe zou ik het vinden als mijn naaste dit terug zou lezen? Als je dan nog steeds vindt dat je moet reageren, veel plezier dan. Maar sta er even bij stil, besef tot wie je je richt.”